De gemeente als huurbaas

De gemeente Rijswijk neemt onorthodoxe maatregelen in de strijd tegen het woningtekort in haar gemeente. In juni heeft de gemeenteraad ingestemd met het oprichten van een woonfonds voor het realiseren en verhuren van woningen voor de middeninkomens. Net zoals bij vele andere gemeentes ziet de gemeente Rijswijk dat deze groep woningzoekenden, te denken valt aan de verpleegkundige, de onderwijzer en de brandweerman zich niet in de gemeente kunnen vestigen met alle gevolgen voor de sleutelberoepen die deze groep uitoefenen in de gemeente. Deze specifieke woningzoekenden verdienen vaak te veel om in aanmerking te komen voor een sociale huurwoning en te weinig voor een passende koopwoning. Het doel is dan ook deze woningzoekenden te faciliteren in passende huisvesting gedurende de beoogde exploitatieperiode van 10 tot 15 jaar. Bijkomend doel is om te zorgen voor doorstroming vanuit de sociale huursector.

Het eerste project dat de gemeente zal realiseren zijn 100 woningen in RijswijkBuiten bestaande uit 60 appartementen en 40 eengezinswoningen. Deze woningen zullen verhuurd worden in het midden huursegment welke ligt tussen € 750,= en € 1.000,= per maand. De samenstelling van het eerste project laat ook zien dat de gemeente voor de verschillende gezinssamenstellingen woningen wilt bouwen.

Het mooie van dit initiatief is dat de gemeente gedurende de exploitatieperiode directe invloed heeft op het huurprijsbeleid. Wanneer de gemeente Rijswijk het aan de marktpartijen overlaat dan kan de gemeente maar op beperkte wijze invloed uitoefenen op de huurprijzen middels het grondbeleid. De gemeente Rijswijk kent geen huisvestingsvergunningenbeleid zoals de naburige gemeente Den Haag wel kent, waardoor enigszins invloed uitgeoefend wordt op de beoogde doelgroepen voor de huurwoningen. Naar gelang de behoefte van de specifieke doelgroepen in haar gemeente kan Rijswijk actief beleid voeren op de beoogde huurders voor haar woningen. Dat is niet alleen bij de eerste verhuur van de woningen, maar ook bij de mutatieverhuur.

Doordat de grond van het eerste project in eigendom is van de gemeente kan er ook een versnelling gerealiseerd worden in de ontwikkeling van het project. Ontwikkelaars zijn vaak maanden tot jaren met beleggers en aannemers in onderhandeling over onder andere het programma van eisen en de uiteindelijke koopsom alvorens een project in aanbouw genomen kan worden.

Toch zijn er ook kritische geluiden te horen over de keuze van de gemeente voor het oprichten van een woonfonds. Deze kritiek strekt zich dat de gemeente er niet is voor het realiseren van woningen maar dit over moet laten aan woningbouwcorporaties en andere marktpartijen. Een ander commentaar dat gehoord wordt is dat er sprake is van oneerlijke concurrentie. Gemeenten kunnen tegen lagere rente geld uit de markt aantrekken en nemen o.a. genoegen met minder hoge rendementseisen. Dit laatste is dan ook de reden waarom marktpartijen niet in staat blijken te zijn om voor deze doelgroepen woningen te bouwen en daarom dure huurwoningen interessanter vinden om te bouwen of in te beleggen.

De discussie over oneerlijke concurrentie lijkt ons legitiem, echter lost dit het probleem in het midden huursegment niet op. Het ontwikkelen van 100 huurwoningen door de gemeente middels het woonfonds lost het probleem ook niet op, maar zorgt wel voor een versnelling in de realisatie van deze woningen voor deze doelgroep. Wij juichen het initiatief van de gemeente dan ook toe. Elke verlichting van de druk op het midden huursegment vanuit het perspectief van de woningzoekende is gewenst. Mogelijk dat andere gemeentes Rijswijk met de constructie zullen volgen.

Den Haag, juli 2021